جاذبه های تاریخی استان مرکزی

جاذبه های تاریخی شهرستان اراک :

تصویری از اراک قدیم

شهر اراک به دلیل قرار گیری در مسیر جاده های تاریخی و موقعیت جغرافیایی و ارتباطی با استان های جنوبی و غربی ایران نقش بسیار مهمی را در توسعه تبادلات کالا، تجارت و فرهنگ ها داشته است. بدین سبب بناهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی به لحاظ کمی و کیفی نشاندهنده اهمیت و ویژگی خاص این شهرستان است.از جمله این بناها می توان به مجموعه های زیر اشاره کرد:

 بازار اراک به همراه کاروانسراها و سراهای متنوع، کلیسای مسروپ، مدرسه امام خمینی(ره)( مدرسه سپهداری)، بنای تاریخی کاروانسرا، منزل تاریخی و موزه صنایع دستی حسن پور، حمام تاریخی چهار فصل- موزه مردم شناسی، موزه سلطان آباد، منزل تاریخی خاکباز، موزه مفاخر.

مجموعه تاریخی بازار اراک : قاجار- اراک، بازار مرکزی.

مدرسه  امام خمینی – سپهداری : قاجار – اراک، داخل بافت قدیم شهر، بازار، گذر سپهداری

بنای تاریخی کاروانسرا: صفوی- جاده اراک-خمین، ۴۰ کیلومتری شرق اراک، روستای کاروانسرا

کلیسای مسروپ اراک

جاذبه های تاریخی شهرستان خمین :

بیت تاریخی حضرت امام خمینی

تیمچه بازار: قاجاریه- خمین – بازار

قلعه سالار محتشم (موزه مردم شناسی): قاجاریه- خمین – خ شهید منتظری شمالی – کوچه حکمت

عمارت امیر مفخم بختیاری: قاجاریه- خمین –بخش مرکزی – دهستان صالحان – روستای شهابیه

عمارت حاج جلال لشکر: قاجاریه- خمین جنب قلعه سالار محتشم

پل قدیمی جلماجرد: اوایل قاجاریه- خمین روستای جلماجرد

سنگ نگاره های تیمره: قبل از تاریخ تا سده های اخیر- دره غرقاب ۴۰ کیلومتری جنوب شرق شهر خمین ، حد فاصل روستاهای غرقاب و گلپایگان و قیدوی خمین

برج خاندان بیات: قاجار- حاشیه شرقی شهر قورچی باشی

سنگ نگاره های روستای آشناخور: دوره تاریخی جنوب شرق روستای آشناخور

سنگ نگاره های جباده: دوره تاریخی- بخش مرکزی دهستان حمزه لو شرق روستای جباده

جاذبه های تاریخی شهرستان ساوه :

از آن جاییکه شهر ساوه بر سر راه های مهم و باستانی قرار داشته و پایتخت ها و مناطق مهم را به یکدیگر وصل می نموده و زمانی نیز بخشی ازجاده مهم ابریشم به حساب می آمده است از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است . وجود کاروانسراها و پل های متعدد در این شهرستان نشان از نقش عظیم اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی این شهر در زمانهای مختلف بوده است. بدین جهت سیاحان و مستشرقین بسیاری از جمله مارکوپولو از این منطقه دیدن کرده اند و در نوشته های خود به آن اشاره کرده اند .از میان آثاری که نشان از عمق هنر و فضای معماری و  فرهنگی هر زمانی است  مساجد آن  دوره را می توان نام برد. مسجد در دوره اسلامی مرکز و محور اصلی هر منطقه بوده است. و صاحبان هنر سعی می کردند که تمام هنر و خلاقیت خود را در بنای آن به کار ببرند . از این جهت توجه به معماری و هنر مساجد می تواند به فهم بسیاری ازمسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی درازمنه های مختلف بپردازد.

قیزقلعه: سلجوقی،ایلخانی،صفوی- ساوه،روستای قیزقلعه،۲۵کیلومتری جنوب غربی ساوه

پل سرخده            صفویه- شمال غرب سرخده،در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر ساوه

قلعه آردمین: قاجار- در ۵۶ کیلومتری جاده ساوه- همدان در سه راهی غرق آباد جاده خاکی به سمت شمال جدا می شود. انتهای این جاده دهکده ای باصفا و سرسبز وجود دارد. در میان این آبادی و داخل بافت مسکونی و باغ ها بنایی عظیم خودنمایی می کند که اهالی به آن قلعه آردمین می گویند.

آب انبار باغ شیخ: اواخر زندیه- ساوه،بخش مرکزی،دهستان طراز ناهید،روستای باغ شیخ

آب انبار شاه عباس: صفویه- قاجار – ساوه، بخش مرکزی،دهستان قره چای، روستای لالائین

کاروانسرای آوه : صفویه – ۳۰ کیلومتری جنوب شرق شهر ساوه، روستای آوه

قلعه معروف بهادری که از جاذبه های تاریخی شهرستان در روستای اسفندان قرار دارد.

جاذبه های تاریخی شهرستان تفرش:

آب انبار بلور: قاجار- تفرش، محله فم، کوچه بلور

قلعه حیدری: قاجار- سه کیلومتر شمال شرق فرمهین در کنار محور ارتباطی فرمهین به آشتیان تفرش

خانه عباسقلی خان میر پنچ: قاجار- تفرش محله زاغرم

جاذبه های تاریخی شهرستان محلات :

بندوپل نیم ور: ساسانی- در یازده کیلومتری غرب شهر نیمور و از توابع شهرستان محلات و در منتهی الیه حد غربی روستای باقرآباد قرار دارد. پل نیم ور برروی رود لعل وار از مهمترین رودخانه های استان مرکزی احداث شده  و از اعجاب انگیز ترین نمونه های معماری مرزوبوم کهن ایرانی است.

یخچال نیم ور: اسلامی (قاجار)- این یخچال در شهر نیم ور قراردارد و دارای گنبد مخروطی بلندی است که در قسمت پایه بسیار ضخیم ساخته شده و در قسمتهای بالاتر به تدریج از ضخامت آن کاسته و بزرگی پیرامون آن نیز کاهش می یابد.

ستونهای سنگی خورهه

اشکانی –  در شمال شرق محلات درمجاورت روستای خورهه حفاریهای باستانشناسی در خورهه در تابستان ۱۹۵۵ میلادی به عمل آمد اداره باستانشناسی تصمیم به انجام این حفاری گرفت تا ساختمان آنرا آشکار سازد. در این کاوش تعدادی سفال و چند تکه نقره متعلق به دوره سلوکیان کشف شد.

آتشکده آتشکوه نیم ور

ساسانی – این آتشکوه در هشت کیلومتری جنوب شرقی نیم ور بر سه راهی قدیمی نیم ور به رباط ترک و اصفهان قرار دارد. این بنا در دامنه یک رشته کوه و در حاشیه جنوبی روستای آتشکوه ساخته شده و از دو بخش ایوان و چهار طاق تشکیل شده است.

میل میلونه: ساسانی            محلات ، دهستان باقرآباد در مجاورت شهر نیم ور

قلعه جمشیدی: ساسانی – این قلعه در شهر نیم ور واقع است و آن را احتمالاً مربوط به دوره ساسانی می دادند . این قلعه به قلعه گبری نیز مشهور است.

آسیاب آبی            قاجار: محلات ورودی پارک سرچشمه.

جاذبه های تاریخی دلیجان:

کاروانسرا و پل دودهک: صفوی- این کاروانسرا در شمال شرق محلات و در مسیر جاده دودهک به دهستان خورهه و نزدیک جاده آسفالته قم به دلیجان قرار گرفته است. در چهار گوشه آن برجهای مراقبتی ساخته شده. پل دودهک نیز بر روی رودخانه قمرود زده شده و دارای چهار دهانه متقارن است. عرض پل حدود ۳ متر است که در دو طرف آن دیوارهایی به ارتفاع ۱ متر ساخته شده است.

دلیجان، ۱۷ کیلومتری شهر دلیجان، قریه دودهک

سد خاوه: صفویه- قاجاریه – شهرستان دلیجان، بخش مرکزی، دهستان جوشق، ۱ کیلومتری شمال غرب

تپه قلعه سرخ: اسلامی- دهستان جاسب، ۵۰۰ متری شمال غرب روستای هرازجان

کاروانسرای شاه عباس کهک: صفوی- دلیجان، بخش مرکزی، دهستان دودهک، روستای کهک

جاذبه های تاریخی شهر نراق

بازار نراق: بازار نراق معروف به بازار شمس السلطنه از آثار تاریخی بسیار زیبا و دیدنی است که در قرن ۱۳ هجری قمری ساخته شده است. این مجموعه به لحاظ هویت تاریخی و سبک معماری دارای ارزشهای فراوان است.

بازار و کاروانسرای شمس السلطنه : قدمت این بنا به دوره قاجار می رسد که توسط فردی به نام محمد نراقی ساخته شده و بعدها به شمس السلطنه دختر ایشان ارث رسیده است. پس از فوت مرحوم شمس السلطنه ورثه محترم ایشان بنای مذکور را وقف تحصیل افراد بی بضاعت نموده اند. این مجموعه شامل راسته بازار ، تاجر سرا و کاروانسرا می باشد.

آب انبار حاج عبدالباقی : این بنا در مرکز شهر واقع شده که نزدیک به ۲۰۰ سال پیش توسط حاج عبدالباقی احداث و به همراه یک باب حسینیه وقف سید و سالار شهیدان شده است و اکنون با بازسازی و مرمت انجام شده مخزن  آن به عنوان موزه آب استان تبدیل شده است.

کاروانسرا و تاجر سرای حاج مهدی : این بنا توسط یکی از تجار شهر نراق به نام حاج مهدی نراقی ساخته و وقف گردیده است. دربهای چوبی گره کاری شده موجود در این کاروانسرا جلوه زیبا و بی نظیری به آن داده است.

آب انبار حاج مهدی نراقی: قاجار- شهرستان دلیجان، نراق ، خیابان فاضل شمالی

آب انبار حاج مهدی نراقی: این بنا در سال ۱۲۶۴ ه ق توسط یکی از تجار به نام حاج مهدی نراقی در محله علیا ساخته شده است . این مجموعه در کنار خود حسینیه را نیز به همراه دارد که به عنوان تکیه در ایام محرم در عزای سید و سالار شهیدان مورد استفاده قرار می گیرد.

خانه فاضلین نراق: صفوی – شهرستان دلیجان، شهر نراق، خ شهید بهشتی

منازل تاریخی : در شهر نراق منازل تاریخی بسیاری وجود دارد که قدمت بیش تر آنان به ۲۰۰ سال قبل می رسد که هر کدام نمادی از فرهنگ و معماری زمان خود است.  از جمله این بناها می توان منازل تاریخی هاشمی ، رئوفی، نراقی ، عباسی ، فروغی ، اردهالی ، و یوسفی را نام برد.

جاذبه های تاریخی شهرستان شازند :

حمام ده کائید : قاجار – شهرستان شازند ، بخش زالیان ، روستای ده کائید

پل دو آب : قاجار   جاده ارتباطی اراک – بروجرد، نرسیده به توره ، روی رودخانه قره چای

منزل اربابی روستای تواندشت : قاجار  شازند ، بخش سربند ، روستای تواندشت علیا

جاذبه های تاریخی شهرستان آشتیان :

پل تاریخی سیاوشان            پهلوی (اول) – دهستان سیاوشان، روستای سیاوشان

غارتاریخی لنجرود: دهستان گرکان ، ۵/۲کیلومتری شمال آشتیان

آسیاب جفتی: قاجاریه- شهر آشتیان،۵/۲کیلومتری شمال آشتیان، جاده آشتیان آهو

منزل دکترعبدالعظیم قریب: قاجاریه- شهرستان آشتیان،روستای گرکان،روبروی دانشسرای گرکان

منزل میرزاحسن آشتیانی: قاجاریه- شهرآشتیان،خ شهید علی حسینی

کارگاه صابون سازی: ابتدای جاده آشتیان،روستای سیاوشان

منزل تاریخی هدایت الله وزیردفتری ((موزه آشتیان)): قاجاریه- شهر آشتیان ،موزه فعلی شهر آشتیان

منزل تاریخی معتمدالایاله

(( موزه صنایع دستی)): قاجاریه- شهرآشتیان،جنب بازار تاریخی

جاذبه های تاریخی شهرستان کمیجان :

بافت قدیمی و تاریخی روستای وفس: کمیجان، دهستان اسفندان ، روستای وفس

قلعه خاندان بهادری قاجار: کمیجان، بخش مرکزی – روستای اسفندان

جاذبه های تاریخی شهرستان زرندیه :

په گبری الویر :  پیش از تاریخ –  زرندیه، بخش خرقان، دهستان الویر، روستای الویر

حمام کلبعلی خان خلج : زندیه زرندیه، بخش خرقان، دهستان الویر، روستای ویدر

حمام الویر: قاجاریه زرندیه، بخش خرقان، دهستان الویر، روستای الویر

تپه سنگ تاریخی : زرندیه، بخش خرقان، دهستان الویر، شمال شرق روستای آجان

یخچال مهدی آباد : قاجار- زرندیه، بخش مرکزی، دهستان حکیم آباد، ۴کیلومتری شهر مأمونیه

کارونسرای شاه عباسی : صفویه- زرندیه، بخش مرکزی، دهستان خشکرود

جاذبه های تاریخی شهرستان خنداب :

باغ دهنو  : پهلوی اول- خنداب ، روستای دهنو

روستای تاریخی درمن

روستای تاریخی آدشته:خنداب ، روستای آدشته

جاذبه های تاریخی شهرستان فراهان:

شهر زیرزمینی ذلف آباد: شهر زیرزمینی ذلف آباد که در سال ۱۳۸۸حفاری و رونمایی گردید یکی از سکونتگاههای دوران ایلخانان می باشد که در ۵ کیلومتیر شمال شهر فرمهین واقع شده است و به صورت یک سایت موزه مورد بازدید مردم قرار می گیرد این شهر تا ۲۰۰ سال قبل محل زندگی مردم بوده که در این سالها توسط حکومت قاجاریه به آب بسته می شودو مردم فراهان مجبور به ترک آن می شوند. این شهر زیرزمینی در جوار امامزاده احمد ذلف آباد قرار دارد جشن قدگان یکی از نادرترین مراسم این منطقه در امامزاده احمد ذلف آباد و در روز اول تابستان برگزار می گردد.

بقایای آتشکده فردقان: ساسانی – کمیجان، بخش مرکزی دهستان مرکزی دهستان خنجین، روستای فردقان

حمام خنجین: قاجار- بخش خنجین روستای خنجین